A importancia de dormir ben

Descansar influe directamente na nosa saúde de maneira positiva ou negativa. Todos en algún momento tivemos trastornos de sono, hai algúns máis eviodentes como non dormin en toda a noite, e outros menos, con despertar tres veces durante a fase REM é suficiente pra que non descansesmos ben de todo.
O que denominamos sono é a suma de diferentes fases, de entre 90 e 120 minutos, que se repiten ao longo da noite, e que, en conxunto, duran sete ou oito horas en adultos, como definen dende a Sociedade Española do Sono (SES). Cando non completamos esas fases de forma axeitada aparecen as malas sensacións. Os desagradables efectos de non descansar ben son os seguintes:

1. Torpeza e desmemoria: a falta de sono reduce a axilidade mental, durmir unha hora menos do que necesitamos pode chegar a alterar un 10% a capacidade de concentración. E esta consecuencia é acumulativa. Por iso notamos máis a falta de sono os últimos días da semana.
2. Agria o carácter: se o levamos aos extremos desemboca en problemas de comportamento, ansiedade, depresión e trastornos que poden derivar en cadros psiquiátricos.
3. Engorda: en moitos casos dormir mal implica comer mal, incluso un estudo da Universidade de Winconsin (EE. UU.), en 2010, determinou que a falta de sono limita a perda de graxa.
4. Afe a nosa pel: durante a fase de sono profundo fabrícase a hormona do crecemento, responsable da rexeneración da pel, por iso as persoas que dormen pouco ou mal teñen olleiras. Iso no mellor dos casos. Unha falta de descanso prolongada no tempo orixina alteracións cutáneas máis serias como dermatitis atópica, dermatitis seborreica e favorece que algúns tipos de tumores cutáneos progresen rápidamente.
5. Contribúe ao párkinson: a ausencia da fase de sono lento, profundo (fase REM), implica non poder eliminar algunhas substancias tóxicas que, acumuladas, poden estar na orixe de trastornos neurolóxicos.
6. Altera o sistema cardiovascular: o insomnio persistente provoca cambios no sistema que regula as nosas defensas. Algúns destes cambios xorden a longo prazo, e poden contribuír ao desenvolvemento de enfermidades cardiovasculares e diabete do tipo 2.

O gusano inmortal

As planarias (da clase das Turbellaria) son uns vermes que se poden encontrar en auga doce, nos mares e en terreos húmidos. Pola súa incrible capacidade de rexenerarse, o naturalista escocés John Dalyell definiunas como ese "verme inmortal baixo a folla dun coitelo" a comezos do século XIX.
Detrás desta capacidade de rexeneración pode estar o feito de que polo menos o 25% do seu tecido celular está formado por células nai. Pero a pesar de moitos dos experimentos que se lles fixo, os científicos seguen sen un modelo claro de como se rexeneran.

"O noso sistema descubriu o primeiro conxunto de normas, unha rede, que cando cada célula segue esas normas, os resultados son exactamente iguais aos publicados na literatura científica", di o director do Centro de Bioloxía Rexenerativa e do Desenvolvemento da Universidade Tufts (EUA), Michael Levin. "Pode explicar por que as distintas partes do verme toman a correcta identidade cabeza/cola e mostra por que os diversos experimentos previamente publicados teñen os resultados que teñen", engade.

O sorprendente é que foi un sistema de intelixencia artificial. Deseñaron un algoritmo matemático que alimentaron co que se sabe das planarias: xenética, expresión dos xenes, patróns de división celular...

Creamos unha base de datos con máis dun centenar de experimentos sobre a rexeneración das planarias", explica Lobo, principal autor do estudo publicado en PLoS Computational Biology. "Para esta investigación, seleccionamos os máis importantes, incluíndo manipulacións cirúrxicas, xenéticas e farmacolóxicas da rexeneración da cola e a cabeza nas planarias, 16 experimentos en total. Hai que ter en conta que ningún modelo previo podía explicar máis dun ou dous experimentos á vez. Aquí, mostramos por primeira vez un modelo que pode explicalos case todos", engade.